اصول اخلاقی انتشار مقاله

منشور اخلاقی فصلنامه رویکرد فلسفه در مدارس و سازمان ها

این منشور یا تعهدنامه ای است که برخی حدود اخلاقی و مسئولیت­ های مربوط به انجام فعالیت­های علمی پژوهشی و چاپ آن در رویکرد فلسفه در مدارس و سازمان ها  را ترسیم می‌کند تا از بروز تخلفات پژوهشی آگاهانه یا ناآگاهانه توسط نویسندگان مقالات پیشگیری نماید.

‫این منشور بر گرفته از «منشور و موازین اخلاق پژوهش» مصوب معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران، موازین انتشاراتی پذیرفته شده بین المللی و برخی از مجلات علمی-پژوهشی دیگر است.

بر پایه رهنمودهای ارائه‌ شده توسط « منشور و موازین اخلاق پژوهش» مصوب معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران، نشریه «رویکرد فلسفه در مدارس و سازمان ها»، اقدام به تدوین منشور اخلاق جهت تبیین اصول اخلاقی انتشار مقاله نموده است. این نشریه از کلیه افراد دخیل در امر نگارش، ارسال، بررسی و داوری انتظار دارد تا به اصول اخلاقی ذکرشده در این منشور پایبند باشند. بدیهی است اطلاع از هرگونه سرقت علمی یا سایر رفتارهای غیراخلاقی منجر به حذف مقاله از فرآیند داوری خواهد شد. این منشور جهت تعیین وظایف و تعهدات نویسندگان، سردبیر، اعضای هیئت تحریریه و داوران به شرح زیر تنظیم شده است:

1) سردبیر، دبیران تخصصی و هیئت تحریریه

1-1) پذیرش مقالات: سردبیر نشریه مرجع اصلی اتخاذ تصمیم جهت پذیرش و یا رد مقالات ارسالی است. سردبیر با کمک هیئت تحریریه و با در نظر گرفتن مسائل مربوط به حق طبع و نشر، کپی‌برداری، سرقت علمی و سایر موارد مرتبط و همچنین صلاحدید داوران و ویراستاران اقدام به پذیرش مقاله می‌کند.

1-2) عدالت: سردبیر و دبیران تخصصی مکلف‌اند در خصوص مقالات صرفاً از لحاظ شایستگی علمی قضاوت نمایند و باید برخورد آن‌ها با مقالات عاری از جانب‌داری یا کینه‌توزی شخصی و یا در نظر گرفتن ملیت، جنسیت، مذهب و مسائل قومی، نژادی و سیاسی باشد.

1-3) محرمانه بودن: سردبیر، دبیران تخصصی و هیئت تحریریه نباید اطلاعات مربوط به مقاله را در مراحل داوری و ارزیابی برای کسی غیر از داوران، نویسندگان و ویراستاران افشا کنند.

1-4) عدم استفاده شخصی: آن بخش از مطالب مقالات ارسالی که هنوز منتشر نشده‌اند نباید در پژوهش شخصی سردبیر و یا هیئت تحریریه، بدون کسب رضایت مکتوب نویسنده، استفاده شوند. اطلاعات و یا ایده‌های محرمانه که از طریق ارزیابی مقالات کسب‌شده‌اند باید به‌طور محرمانه حفظ شوند و در جهت منافع شخصی استفاده نشوند.

2) داوران

2-1) پذیرش مقالات: داوران به سردبیر و اعضای هیئت تحریریه در اتخاذ تصمیم برای پذیرش و یا رد مقاله کمک نموده و از طریق ارسال اصلاحیه به نویسندگان در بهبود کیفیت مقاله آن‌ها سهیم می‌باشند.

2-2) حق امتناع و عدم پذیرش: امتناع و رد درخواست ارزیابی یک مقاله برحسب زمان و یا موقعیت ضروری و لازم است. داوری که احساس عدم صلاحیت کافی برای قضاوت در مورد یک مقاله پژوهشی می‌کند، باید از ارزیابی مقاله امتناع کند.

2-3) محرمانه بودن: داوران باید ضمن احترام‌گذاری به محرمانه بودن فرآیند ارزیابی، از قرار دادن اطلاعات مربوط به مقاله بدون اجازه مکتوب نویسنده در اختیار سایر افراد، غیر از سردبیر، اکیداً اجتناب نمایند.

2-4) عدم سوگیری: داوران باید مقالات را به‌ طور عینی، بی‌طرف و عادلانه ارزیابی کنند. داوران باید از جهت‌گیری‌های شخصی و غرض‌ورزی در توصیه‌ها و قضاوت‌های خود اجتناب کنند.

2-5) منابع: ضروری است که داوران منابعی را که نویسنده به آن‌ها ارجاع داده شناسایی و بررسی نمایند. هرگونه نتیجه‌گیری یا بحثی که پیش‌ازاین مطرح‌شده باشد باید همراه با منبع ذکر شود. همچنین داوران موظف‌اند در صورت مشاهده هرگونه شباهت یا هم‌پوشانی بین اثر ارسالی و مقاله‌ای دیگر مراتب را به سردبیر اطلاع دهند.

2-6) تضاد منافع: داوران نباید از اطلاعات یا ایده‌هایی که طی فرآیند ارزیابی به دست آورده‌اند در جهت منافع شخصی استفاده نمایند. همچنین داوران باید از ارزیابی مقالاتی که از دید آن‌ها مشمول تضاد منافع اعم از منافع مشترک مالی، سازمانی، شخصی و یا هرگونه ارتباط یا پیوندهای دیگر با شرکت‌ها، نهادها یا افراد مرتبط با مقالات است، امتناع کنند.

3) نویسندگان

3-1) گزارش یافته‌ها: مسئولیت نهایی محتوای کلی مقاله ارسالی بر عهده نگارنده مسئول مکاتبات است. نویسندگان متعهد هستند یافته‌های خود را به‌طور کامل گزارش کنند و در ارائه یافته‌ها و تفسیر آن‌ها دقت ویژه داشته باشند. مقاله باید حاوی جزئیات و منابع کافی باشد، به‌نحوی‌که امکان دسترسی سایر پژوهشگران به مجموعه داده‌های یکسان جهت تکرار پژوهش وجود داشته باشد.

3-2) سرقت علمی: نویسنده مسئول مکاتبه مقاله باید ضمن حصول اطمینان از این‌که تمامی مطالب ذکرشده حاصل پژوهش وی و همکاران ایشان که اسامی آن‌ها مندرج در مقاله است، است، منشأ و اصالت هر یک از مجموعه داده‌ها به کار گرفته‌شده را مشخص و تائید نماید.

3-3) اصالت: نتایج و داده­ های مقاله ارسالی باید حاصل کاری جدید و اصیل باشد. نویسندگان باید از ارسال مقاله‌ای که کل یا بخشی از آن قبلاً به نشریه دیگری ارسال و یا در جایی چاپ شده است به نشریه اجتناب کنند.

3-4) تشکر و قدردانی: نویسندگان باید به افراد یا سازمان­هایی که در شکل‌گیری پژوهش مؤثر بوده و یا به‌نوعی از آن حمایت کرده‌اند، اشاره نموده و قدردانی نمایند.

3-5) مشارکت در تألیف اثر: همه نویسندگان مندرج در مقاله باید در کار پژوهش مساعدت و همکاری جدی داشته و در مقابل نتایج پاسخگو باشند. اعتبار و امتیاز نویسندگی یا تألیف باید به نسبت مساعدت‌های بخش‌های مختلف تسهیم شود. نویسندگان باید مسئولیت و اعتبار کار را تقبل کنند. نویسنده مسئول مکاتبه که مقاله را به نشریه ارسال می‌نماید باید یک نسخه یا پیش‌نویس مقاله را به همه نویسندگان مشترک و همکار ارسال و رضایت آن‌ها را جهت ارسال مقاله به نشریه و انتشار آن کسب نماید.

3-6) تضاد منافع: نویسندگان موظف‌اند هرگونه تضاد منافعی را که بر نتیجه پژوهش آن و یا تفسیر یافته‌ها تأثیرگذار بوده است مطرح نمایند و منابع مالی حامی پژوهش خود را ذکر کنند.

3-7) دقت: اگر نویسنده‌ای متوجه اشتباه یا بی‌دقتی مهمی در اثر خود شود، موظف است مراتب را به‌سرعت به سردبیر نشریه اطلاع داده و در فرآیند بازبینی و اصلاح مقاله همکاری نماید.

مشاهده موارد غیر اخلاقی:

 فصلنامه رویکرد فلسفه در مدارس و سازمان ها حق خود در توقف مراحل داوری قبل از چاپ و یا حذف مقاله بعد از آن را در صورت مشاهده موارد غیر اخلاقی، محفوظ می داند. این موارد بعد از بررسی در هیأت تحریریه به مولفین اعلام و بر اساس آنها اقدام لازم انجام خواهد شد.